در بسیاری از افراد، فاصله زیاد بین دندان‌ها غالباً بین دندان‌های قدامی یا پیشین دیده می‌شود، اگرچه دندان‌های عقب نیز گاهی فاصله‌دار می‌شود. فاصله بین دندانی گاهی بزرگ و نتیجه یک یا چند دندان غایب است و گاهی فاصله یا فضای مختصر و کوچکی است که بین دندان‌ها ایجاد شده است. دندان‌های فاصله‌دار عموماً در کودکان مشاهده می‌شود، البته این وضعیت موقتی است و به خودی خود پس از افتادن دندان‌های شیری و درآمدن دندان‌های دائمی اصلاح می‌شود. اما فاصله بین دندان‌ها در بزرگسالان دائمی است و درمان ارتودنسی باید برای اصلاح و بستن این فاصله انجام شود.
انواع درمان فاصله بین دندان‌ها
اگرچه فاصله بین دندانی آسیب چندانی به سلامت دندان‌ها نمی‌زند، اما اکثر بیماران ترجیح می‌دهند با بستن این فاصله لبخندی زیباتر داشته باشند. روش‌های مختلفی برایبستن فاصله بین دندان‌ها وجود دارد که متخصصین روش مناسب را با توجه به مشکل موجود و میزان فاصله بین دندان‌ها انتخاب می‌کنند.
درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی برای بستن فاصله بین دندان‌ها است. بریس‌ها دارای انواع مختلفی هستند و هر یک مزایا و معایب خود را دارند اما تمام آن‌ها بر اساس یک اصول کار می‌کنند: بریس‌ها با فشاری که به دندان‌ها وارد می‌کنند، موجب حرکت دندان‌ها به سمت یکدیگر شده و با این روش باعث بسته شدن دیاستم یا همان فاصله دندان‌ها می‌شوند.
نوع مناسب بریس‌ها به اندازه فاصله بین دندان‌ها و احساس بیمار نسبت به بریس بستگی دارد. لازم به ذکر است امروزه برای افرادی که ظاهر بریس‌های معمولی را دوست ندارند تعداد زیادی از بریس‌های نامرئی وجود دارد. متاسفانه برخی از بریس‌ها برای برخی از شرایط دندانی مناسب هستند و ممکن است همیشه نتیجه‌بخش نباشند. طول درمان، اشکال اصلی تمامی درمان‌های ارتودنسی است. درمان‌های ارتودنسی می‌توانند سال‌ها طول بکشند و این درحالی است که ونیرها و باندینگ‌های زیبایی نسبتا سریع‌تر انجام می‌شوند.
توجه داشته باشید که دندانپزشکان تخصص لازم برای درمان ناهنجاری دیاستم را ندارند. در چنین شرایطی باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کرد. متخصص ارتودنسی با تجربه و مهارت لازم خود می‌تواند شدت فاصله بین دندان‌ها را ارزیابی کند، نیاز به درمان را تعیین نماید و در صورت لزوم نوع درمان مناسب با شرایط بیمار را تشخیص دهد. متخصصین ارتودنسی پزشکانی هستند که دوره ویژه درمان مشکلات دندانی به ویژه فاصله دندانی را گذرانده و مجوز تخصص کسب می‌کنند.
شایان ذکر است که ارتودنسی کودکان در این شرایط همواره ضروری نیست، چون ممکن است پس از درآمدن دندان‌های دائمی فاصله به طور طبیعی بسته شود. اگر فاصله بین دندانی پی‌آمد بیماری لثه باشد، جرم‌گیری و تصحیح سطح ریشه نخستین اقدامی است که انجام می‌شود، چرا که پیش از هر چیز باید بیماری لثه را درمان کرد. ارتودنسی پس از درمان بیماری لثه شروع می‌شود.
باندهای ارتودنسی موثر در دندان‌ها
باندهای ارتودنسی درحقیقت ارزان‌ترین روش درمانی است که می‌توان برای دندان‌هایی که فاصله زیادی ندارند بکار برد. باندهای ارتودنسی نوارهای لاستیکی کوچک و ارزان هستند که خود بیمار هم می‌تواند روی دندان‌های خود قرار دهد. این تجهیزات را باید شب قبل از خواب، روی دو دندانی که باید به هم نزدیک شوند قرار داده و تا صبح با آن‌ها خوابید.
اما با این وجود این روش نیز همانند بسیاری از روش‌های “درمان سریع” دارای معایب است. باندهای ارتودنسی باید مرتب و منظم استفاده شوند تا تاثیر داشته باشند. از آن‌جایی که استفاده از باندهای ارتودنسی موجب حرکت دندان‌ها می‌شوند ممکن است با درد توام باشند. یکی دیگر از معایب این درمان این است که هنگامی که دندان‌ها شروع به حرکت می‌کنند ممکن است ترتیب دندان‌های دیگر بهم خورده و مشکلات جدید نامرتبی دندان‌ها ایجاد شود. توصیه می‌شود هرگز بدون مشورت با متخصص ارتودنسی به سراغ چنین راه حل‌هایی نروید.
کامپوزیت باندینگ
اگر برای بستن فاصله جزئی دندان خود بدنبال یک درمان زیبایی هستید باندینگ دندانی ممکن است گزینه مناسبی برای انتخاب باشد. در روش باندینگ، دندانپزشک مقداری رزین همرنگ دندان بیمار را در داخل هر دو دندان‌ها قرار داده و فاصله بین دندان‌ها را پر می‌کند.
ناگفته نماند که اگر فاصله بین دندان‌ها زیاد باشد و یا مشکلات عدم تراز دندان‌ها وجود داشته باشد مسلما این روش بهترین انتخاب نخواهد بود. به خاطر داشته باشید که حتی نوع بسیار محکم رزین نیز ممکن است آسیب ببیند، برخی مواقع ساییده شده یا لب پر شود و نیاز به تعمیر داشته باشد.
ونیرها یا تاج‌ها
ونیرهای دندانی و تاج‌ها همانند باندینگ عمل می‌کنند. ونیرها و تاج‌ها پوسته‌های نازک از جنس سرامیک یا چینی هستند که به دندان می‌چسبند. تفاوت بین آن‌ها در این است که تاج‌ها کل دندان را می‌پوشانند و این درحالی است که ونیرها سطح خارجی دندان را پوشش می‌دهند. گاهی اوقات باید مقداری از مینای دندان موجود در دهان خارج شود تا ونیرها یا تاج‌ها روی دندان قرار بگیرند.
برخی از ونیرها بسیار نازک هستند به‌طوری که برای قرار گرفتن روی دندان نیازی به خارج کردن مینای دندان نیست. البته لازم به ذکر است که قیمت این نوع ونیرها بسیار گران است. به خاطر داشته باشید که ونیرها، باندینگ و تاج‌ها همه روش‌های درمان زیبایی و انتخابی هستند و تحت پوشش بیمه سلامت و بیمه دندانپزشکی قرار نمی‌گیرند. ونیرها و تاج‌ها نیز همانند باندینگ‌ها می‌توانند با گذشت زمان ساییده و یا لب پر شوند و نیاز به ترمیم و تعویض داشته باشند.
ایمپلنت
افتادن دندان یا نصب پروتزهای نامناسب نه تنها ظاهر بد شکلی را ایجاد می‌کنند بلکه موجب بروز مشکلاتی در زندگی می‌شوند. اما دیگر لزومی ندارد بیشتر از این رنج ببرید.ایمپلنت‌های دندانی که کپی دقیق از بایت‌های طبیعی هستند نوعی درمان همیشگی محسوب می‌شوند که می‌توانند شکل و عملکرد دهان را به حالت اول بازگردانند.
از آن‌جای که ایمپلنت‌ها به دندان‌های موجود در فک جوش می‌خورند می‌تواند پایه محکمی را برای پروتزهایی نظیر تاج‌ها و دندان‌های مصنوعی ایجاد کنند. ایمپلنت‌ها درحقیقت دندان‌های جایگزینی هستند که با دندان‌های طبیعی همخوانی دارند.
اگر فاصله دندانی در یک بیمار خیلی زیاد باشد بهترین راه‌حل این است که فاصله دندان را با ایمپلنت پر کنیم. ایمپلنت‌ها ضعیف‌تر از دندان‌های طبیعی هستند و نباید فشار زیادی به آن‌ها وارد کرد.
دندانپزشک و متخصص درمان ریشه اصفهان