بررسی عوامل بروز اختلالات غدد بزاقی
اختلالات غدد بزاقی ممکن است به دلیل عفونت، التهاب، انسداد یا تومور رخ دهند. حتی احتمال دارد با علائم حاد، مزمن یا عود کننده ظاهر شوند. معمولاً یک شرح حال دقیق و معاینه درست بیمار سرنخ های اولیه را در مورد تشخیص علل بیماری مشخص می کند و سونوگرافی معمولاً اولین گزینه برای تشخیص آنها است. بر همین اساس، التهاب غدد بزاقی نیاز به مراجعه و بررسی فوری دارند. در مطلب امروز سایت دکتر سید حمید رضویان متخصص دندانپزشک اصفهان به بررسی و مطالعه عوامل بروز اختلالات غدد بزاقی خواهیم پرداخت.
غدد بزاقی شما بزاق تولید می کنند که دهان شما را مرطوب نگه می دارد، به محافظت از دندان ها در برابر پوسیدگی سریع کمک می کند و به شما در هضم غذا کمک می کند. غدد بزاقی نسبتا کوچک هستند و در اطراف پوشش داخلی دهان، لب ها و گونه ها قرار دارند. تعدادی از بیماری ها می توانند غدد بزاقی شما را تحت تاثیر قرار دهند. این موارد از تومورهای سرطانی تا سندرم شوگرن را شامل می شود. در حالی که برخی از بیماری ها با گذشت زمان یا آنتی بیوتیک ها از بین می روند، برخی دیگر به درمان های جدی تری از جمله جراحی نیاز دارند.
علل بروز اختلالات غدد بزاقی
شما سه غده بزاقی جفتی به نام های پاروتید، زیر فکی و زیر زبانی دارید. آنها مسئول تولید بزاق هستند. انسداد غدد بزاقی شایع ترین علل بروز اختلالات غدد بزاقی هستند. این غدد مسدود شده می توانند علائم دردناکی ایجاد کنند.
سیالولیتیازیس و سیالادنیت
به طور کلی سیالولیتیازیس و سیالادنیت ممکن است در غدد بزاقی رخ دهد:
- سیالولیتیازیس زمانی رخ می دهد که سنگ های ساخته شده از کلسیم در غدد بزاقی تشکیل شود. این سنگ ها می توانند غدد را مسدود کنند و می توانند تا حدی یا به طور کامل جریان بزاق را متوقف کنند.
- سیالادنیت (یا سیالادنیت) عفونتی است که غدد بزاقی را درگیر می کند. این اغلب به دلیل سنگ هایی است که غده را مسدود می کنند. باکتری های استاف یا استرپتوکوک می توانند باعث این عفونت شوند. افراد مسن و نوزادان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
این مطلب را نیز مطالعه کنید : عوامل و علائم عفونت دندان عقل چیست؟
سندرم شوگرن
سندرم شوگرن یکی دیگر از اختلالات شایع غدد بزاقی است. زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های سفید سلول‌های سالم غدد تولیدکننده رطوبت مانند غدد بزاقی، عرق و غدد چربی را هدف قرار دهند. این وضعیت بیشتر زنان مبتلا به اختلالات خودایمنی مانند لوپوس را تحت تاثیر قرار می دهد .
ویروس ها
ویروس ها می توانند غدد بزاقی را نیز تحت تاثیر قرار دهند. این شامل:
- اوریون
- اکو ویروس
- ویروس آنفولانزا
- ویروس کوکساکی
- سیتومگالوویروس
- تومورهای سرطانی و غیرسرطانی
حتی تومورهای سرطانی و غیرسرطانی ممکن است در غدد بزاقی نیز ایجاد شوند. تومورهای سرطانی غدد بزاقی نادر هستند. به گفته Cedars-Sinai ، زمانی که آنها رخ می دهند، معمولاً در افراد ۵۰ تا ۶۰ ساله رخ می دهد .
تومورهای غیر سرطانی که می توانند غدد بناگوشی را تحت تاثیر قرار دهند شامل آدنوم پلئومورفیک و تومورهای وارتین هستند. آدنوم های پلئومورفیک خوش خیم همچنین می توانند در غده زیر فکی و غدد بزاقی کوچک رشد کنند، اما این اتفاق نادر است.
علل التهاب غدد پاروتید
شایع ترین مواردی که ممکن است منجر به بروز التهاب غدد پاروتید شوند، عبارتند از:
- سندرم شوگرن
- سنگ در مجرای بزاقی
- پاروتیت ویروسی – اوریون
- تومورهای خوش خیم و بدخیم
- پاروتیت باکتریایی حاد و مزمن
- گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت
- انفیلتراسیون لنفوسیتی مرتبط با HIV
- سارکوئیدوز، سندرم هیرفورد همراه با بزرگ شدن پاروتید، تب، یووئیت قدامی و فلج عصب صورت
در غدد زیر فکی عوامل زیادی ممکن است منجر به بروز اختلالات شوند، از جمله:
- سنگ در مجرای بزاقی
- تومورهای خوش خیم و بدخیم
- سندرم شوگرن (کمتر شایع است).
اما علل رایج در غدد بزاقی کوچک عبارتند از:
- موکوسل
- عفونت غدد بزاقی
- تومورهای خوش خیم و بدخیم
علل عفونت غدد بزاقی
اوریون شایع ترین علت عفونت غدد بزاقی است، اگرچه با واکسن میزان بروز آن کاهش یافته است. معمولاً اوریون باعث التهاب دو طرفه غدد پاروتید می شود، اگرچه می تواند یک طرفه باشد و سایر غدد بزاقی اصلی نیز احتمال دارد در حدود ۱۰ درصد موارد تحت تأثیر قرار گیرند. التهاب حدود یک هفته طول می کشد و همراه با تب خفیف و ضعف عمومی است.
سایر ویروس هایی که احتمال دارد به طور حاد غدد بزاقی را آلوده کنند، عبارتند از:
- تبخال
- پاراآنفلوآنزا
- آنفولانزای A
- پاروویروس B19
- کوکساکی ویروس
عفونت حاد
عفونت حاد باکتریایی غدد بزاقی عفونت معمولاً در بیماران ضعیف یا کم آب رخ می دهد. مصرف دارو احتمال دارد تولید بزاق را مهار کند و آسیب پذیری را افزایش دهد. قبل از ظهور آنتی بیوتیک ها و آبرسانی مایع داخل وریدی، پاروتیت باکتریایی میزان مرگ و میر بالایی داشت.
راه های ارتباطی با دکتر سید حمید رضویان
عفونت مزمن
به طور کلی عفونت باکتریایی مزمن می تواند در پس زمینه غده بزاقی که قبلاً توسط سنگ، تابش یا بیماری خود ایمنی آسیب دیده است، رخ دهد. عفونت مزمن عناصر غددی، غدد بزاقی را از بین می برد و می تواند عملکردهای محافظتی بزاق را مختل کند و منجر به عفونت ها و بیماری های دندانی شود. در نتیجه اغلب ابتدا به دندانپزشک مراجعه می کنند.
- پاروتیت مکرر دوران کودکی. دوره های مکرر التهاب و درد غده پاروتید همراه با تب و درد که علت آن ناشناخته است.
- التهاب پاروتید احتمال دارد تظاهرات اولیه عفونت HIV باشد و موکوسل و رانول دهان نیز ممکن است تظاهر باشد.
- بیماری سل یک علت نادر پاروتیت و سایر التهاب غدد بزاقی است، اما باید در افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند یا از یک جمعیت پرخطر هستند، در نظر گرفته شود.
نحوه تشخیص اختلالات غدد بزاقی
پزشک بر اساس سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، آزمایش را توصیه می کند. برخی از موارد تنها از طریق شرح حال و معاینه فیزیکی کاملاً واضح است. در چنین مواردی ممکن است آزمایش های تشخیصی لازم نباشد. پزشک شما ممکن است بخواهد انسداد را برای تشخیص انسداد غدد بزاقی ببیند. گرفتن اشعه ایکس از ناحیه آسیب دیده می تواند به تشخیص دقیق انسداد کمک کند. سپس جراح سر و گردن می تواند از بیهوشی برای بی حس کردن دهانه غدد بزاقی و رفع هرگونه انسداد استفاده کند.
اگر پزشک شما نیاز به هدف قرار دادن دقیق غدد بزاقی داشته باشد، ام آر آی یا سی تی اسکن می تواند تصاویر عمیق تری ارائه دهد. همچنین، بیوپسی برای برداشتن بافت غدد بزاقی می تواند به تشخیص کمک کند، به خصوص اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است یک اختلال خود ایمنی دارید که غدد بزاقی شما را تحت تاثیر قرار می دهد.
مطالب پیشنهادی :
علل دندان درد صبحگاهی چیست؟
آموزش بهترین روش مسواک زدن دندان
بررسی علت بروز درد ضربان دار دندان