تعداد زیادی از مراجعین من دندان‌ها یا فکشان را به من نشان می‌دهند و می‌پرسند که آیا به درمان زیبایی یا ارتودنسی نیاز دارند یا خیر. پاسخ من به این قبیل سؤالات اغلب ثابت است: «خودت چه فکر می‌کنی؟»
حقیقت این است که درمان زیبایی و ارتودنسی در بیشتر افرادی که مبادرت به این درمان‌ها می‌کنند، الزاماً جنبه‌سلامتی (چه بعد جسمی و روانی) را در بر نمی‌گیرد؛ به عبارت دیگر این‌ها بیشتر «خدمت» هستند تا درمان؛ بنابراین برای تفکیک مواردی از درمان‌های ترمیمی و ارتودنسی که جنبهٔ درمانی آن‌ها بارز است، به آن‌ها به جای درمان، در ادامه این متن خدمات زیبایی می‌گوییم. مال‌اکلوژن‌های شدید که سلامتی سیستم ماضغه فرد را مختل می‌کند و درمان‌های ترمیمی در افرادی که از ناهنجاری‌های شدید ظاهری و بصری دندان‌های در معرض دید رنج می‌برند، بالطبع جز درمان‌های دندان پزشکی (و نه خدمات زیبایی) طبقه بندی می‌شوند و جزمبحث این متن نیستند، هر چند که ماحصل این درمان‌ها در نهایت زیبایی باشد.
آیا زیبایی معادل سلامتی است؟
تلاش‌های زیادی صورت گرفته است که زیبایی (استتیک) را معادل سلامتی در ذهن مردم جایگزین کنند. در جنبه عمومی ماجرا، ادعا می‌شود جریان رسانه‌ای که با عبارت کلی «هالیوود» تعریف شده است، استانداردهایی به‌عنوان زیبایی مترادف سلامت را به جوامع به مرور دیکته می‌کند. البته نقش مدیا در شکل دادن تلقی مردم نسبت به سلامت و زیبایی غیر قابل انکار است. ولی اگر واقع بین باشیم همهٔ تقصیر را نمی‌توان به گردن مدیا و هالیوود انداخت. خود پزشکان هم در مترادف قراردادن این دو کم بی تقصیر نبوده‌اند. ارزش تکاملی و شانس بقای یک آدم با وزن متوسط، وزن کم یا وزن بالا در شرایط مختلف ممکن است فرق کند. این قضیه جنبهٔ زیبایی شناسانه ندارد. به حیطهٔ دندانپزشکی اگر برگردیم باید گفت که وجود طرح لبخند یکسان با نسبت‌های طلایی تعریف شده برای همه نه لازم است و نه آن‌ها را سالم تر می‌کند. مال‌اکلوژن‌های جزئی الزاماً باعث مشکلات دهان و دندان نمی‌شود. به عبارت صحیح تر معیارهای زیبایی دندانپزشکی معادل سلامتی دهان و دندان‌های شما نیستند.
سلامتی روانی و درمان های استتیک دندانپزشکی
گفته شده است که این درمان ها با افزایش اعتماد به نفس افراد در روابط انسانی موجب موفقیت بیشتر آن‌ها می‌شود. در تبلیغات مدیا هم مدام در پی تلقین این قضیه به مخاطبین هستند که آدم‌های موفق و سعادتمند از این خدمات استفاده کرده‌اند و علت موفقیت آن‌ها همان خدمات دندانپزشکی است. در این آگهی‌ها همیشه آدم‌های پولدار و موفق و خوش تیپ را می‌بینیم؛ اما تبلیغ این تجمل و موفقیت برای پولدارها نیست، بلکه قشر هدف این تبلیغات بیشتر آدم‌های معمولی‌تری است که می‌خواهند مثل آدم‌های موفق و پولدار شوند و این آگهی‌ها به آن‌ها القا می‌کنند که راه پولدار شدن را نشان می‌دهند.
هیچ مطالعه مبتنی بر شواهدی نشان‌نداده است که درمان‌های زیبایی یا ارتودنسی به نیت زیبایی موجب افزایش موفقیت اجتماعی افراد می‌شود. برعکس مطالعاتی وجود دارند که عدم ارتباط بین درمان‌های دندانپزشکی، سلامتی (بعد جسمی) و حتی موفقیت اجتماعی را نشان‌داده‌اند؛ بنابراین تبلیغاتی که در مورد اثر درمان زیبایی بر موفقیت شغلی، اجتماعی می‌شود از اساس نادرست است. مثال‌های بسیار زیادی در مورد سیاستمداران بزرگ، هنرمندان و شخصیت‌های جهانی وجود دارد که ازنظر یک دندان پزشک زیبایی می‌توانند از خدمات زیبایی بهره ببرند، ولی نیازی به این درمان‌ها در خود حس نکرده‌اند. موفقیت آن‌ها هم تحت تأثیر قرار نگرفته است و به خاطر داشتن دندان‌های نافرم یا بدشکل اعتماد به نفسشان پایین نیامده و در زندگی عقب نمانده‌اند!
زیان‌های خدمات دندانپزشکی با هدف استتیک
خدمات زیبایی به آن معنا زیانی متوجه شما نمی‌کنند. ولی بالطبع ممکن است این درمان‌ها درمان‌های با عمر بالا باشند، ولی دائمی نیستند. ونیرهای قدامی نیاز به نگهداری دارند. حتی ممکن است رژیم غذایی خود را مجبور شوید که تغییر دهید. در طولانی مدت تغییر رنگ و نیاز به ترمیم مجدد در آن‌ها ممکن است که وجود داشته باشد. در روکش‌ای تمام سرامیک، نسج زیادی از دندان تراش داده می‌شود. سفیدکردن دندان‌ها موجب تحریک و حساسیت دندان‌های ممکن است بشود. به‌هرحال هر درمانی ازجمله درمان‌های استتیک ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشند ولی مهم این است که عوارض و مشکلات در مقابل آنچه شما به دست می‌آورید باید ناچیز باشند.
چه کسی باید به شما در موردنیاز یا عدم نیاز به زیبایی مشاوره بدهد؟
درواقع شاید آخرین فردی که می‌توانید در موردنیاز به درمان زیبایی از او سؤال بپرسید دندان‌پزشکتان باشد. ما دندان‌پزشکان به‌هرحال ارائه‌دهنده این خدمات هستیم. این خدمات ممکن است چیزی را به‌سلامتی شما اضافه نکند؛ بنابراین شاید همیشه نتوانیم در این موارد بدون در نظر گرفتن جنبهٔ خدماتی که به شما ارائه کنیم، شمارا راهنمایی کنیم. از طرف دیگر طبق معیارهای دندانپزشکی ممکن است که درمان‌های زیبایی برای بیشتر مردم لازم باشد. بیشتر مردم می‌توانند دندان‌هایشان را ازآنچه واقعاً هست سفیدتر کنند، یا نامرتبی جزئی و جلو و عقب بودن‌ها را برطرف کنند. ولی واقعاً دلیل علمی وجود ندارد که دست به این اقدام‌ها بزنند. قرار نیست دندان‌های همه همرنگ و هم‌شکل باشند و از یک معیار زیبایی شناسانه تبعیت کنند. در موردنیاز به خدمات صرف زیبایی، خودتان اولین و آخرین فردی هستید که تصمیم می‌گیرید. ما دندان‌پزشکان هم ازنظر اخلاقی باید فقط ارائه‌دهنده خدمات باشیم و نه مبلغین خدمات صرف زیبایی. ا