دکتر سید حمید رضویان
دندانپزشک و متخصص درمان ریشه اصفهان
ترکهای مویی دندان یا کریز لاینها
خطوط عمودی ریز در دندانها به خطوط عمودی که در دندانهای جلویی ایجاد میشوند کریز لاینها (Craze Lines) یا ترکهای مویی گفته میشود.
در طول سالها استفاده از دندانها، ترکهای ریزی در لایه سخت بیرونی دندان (مینا) ایجاد میشود. این ترکها در حالت طبیعی هیچ دردی ایجاد نمیکنند اما به راحتی تغییر رنگ داده و موجب ایجاد خطوط زرد یا رنگی در دندانهای جلویی میشوند. چه عواملی موجب ایجاد ترکهای مویی میشوند؟
ترکهای مویی به واسطه فشار بر دندان میتوانند ایجاد شوند. این اتفاق در طول سالیان سال جویدن یا فرایندهای دیگری که به دندان فشار وارد میکند، رخ میدهد. برخی از عوامل متداول ایجاد ترکهای مویی عبارتند از جویدن ناخن، دندان قروچه (بسیاری از افراد بدون این که خود خبر داشته باشند، در خواب دندان قروچه دارند)، استفاده از دندانها به عنوان ابزار، ضربه به دندانها یا استفاده معمول از دندانها. در کتاب تکست دکتر کوهن درباره مجرای ریشه، بیان شده است ” خطوط مویی صرفا ترکهایی در مینا هستند که به عاج نمیرسند و در فرایندهای طبیعی و یا ضربه به دندان، ایجاد میشوند.” این مورد شرایطی را توصیف میکند که ترکهایی مویی به واسطه گاز زدن اجسام سخت مانند در نوشابه یا شکستن پسته، ایجاد میشوند.
حلقه های فلزی، تزئینات دهانی و حلقه های زبان نیز میتوانند موجب ایجاد ترکهای مویی در دندانها شوند. جالب است بدانید برخی تحقیقات تغییرات دمایی را به عنوان یکی از عوامل محتمل تشکیل ترکهای مویی در دندانها، شناسایی کرده اند. این انگیزه خوبی است که یخ نخورید به خصوص پس از صرف یک نوشیدنی داغ. یکی از عوامل دیگر ترکهای مویی که باید در مورد آن صحبت شود، رفتن به دندانپزشکی است.
این مقاله تحقیقاتی بیان میدارد که فرایند دریل کردن پوسیدگی دندان و پر کردن دندان میتواند موجب تشکیل ترکهای مویی شود.
مسلما این نباید باعث شود به دندانپزشک مراجعه نکنید چون ترکهای مویی بی خطر هستند در صورتی که پوسیدگی دندانی درمان نشود میتواند به عوارض حائز اهمیتی منتهی شود. وجود ترکهای مویی در دندان، به معنی شکستن دندان است؟ اگر چه ترکهای مویی ترکهای بسیار ریزی در لایه بیرونی دندان هستند اما لازم نیست نگران شکستن دندانتان باشید.
در صورتی که از ترکهای مویی رنج میبرید، باید بدانید نحوه تشکیل دندانها، باعث مقاومت بالای مینا در مقابل ترک خوردن میشود. اخیرا مطالعه ای در مورد مقاومت مینای دندان در مقایسه با مینای سنتزی در مقابل ترک منتشر شد. این مقاله نشان میدهد “در حالی که مینا معدنی ترین بافت بدن انسان است، آرایش ساختار میکروسکپی منشورها موجب مقاومت استثنایی مینا در مقابل گسترش ترک شده است.”
در صورتی که این برایتان کافی نیست باید بدانید این مطالعه همچنین بیان میدارد: “ساختار میکروسکپی مینا برای هدایت ترک از لایه شکننده مینا به سمت مقاومترین بخش به بهترین شکل عمل کرده و از ایجاد ترک و لب پر شدگی دندان، جلوگیری میکند.” این مطالعه نشان داد مینا حدود سه برابر کریستالهای طبیعی هیدروکسی اپاتیت (که دندانها از آن تشکیل شده اند) سخت تر است.
چگونه از ترکهای مویی خلاص شویم؟ چند راه برای این منظور وجود دارد.
کم تهاجمی ترین روش سفید کردن دندانها است. بسیاری از ترکهای مویی به این دلیل دیده میشوند که مقدایری ذرات غذا و غیره به آنها وارد شده و باعث رنگ دار شدن ترک و در نتیجه مشهود شدن آن گشته است. سفید کردن دندانها میتواند لکه ها را زدوده و باعث شود دیگر این ترکها دیده نشوند. گزینه های دیگری نیز وجود دارند که شامل کارهای دندانپزشکی میشوند.
پیش از امتحان کردن این گزینه ها، باید به یاد داشته باشید که کارهای دندانپزشکی میتوانند ترکهای مویی ایجاد کنند و هیچ اقدام دندانپزشکی بهتر از دندانهای طبیعی شما نیست. این گزینه ها عبارتند از ۱- پوشاندن ترکها با مواد پر شدگی به رنگ دندان و ۲- استفاده از ونیر. برای پر کردن ترکها، دندانپزشک دندان را در ناحیه ترک مویی، کمی سایش میدهد و مقدار از مواد پرشدگی را به دندان می مالد. رنگ این مواد همانند رنگ دندانهای طبیعی شما است.
برای استفاده از ونیر، دندانپزشک کل سطح دندان را سایش میدهد و یک قطعه نازک روکش پورسلین روی دندان میکشد (به نوعی میتوان گفت شبیه به ناخن مصنوعی). نتیجه گیری لازم به ذکر است با وجود این گزینه ها، بیشتر دندانپزشکها موافقند که نیازی به درمان ترکهای مویی وجود ندارد چرا که به ندرت این ترکها منجر به ترک خوردگی یا شکستگی دندان میشوند. برخی مطالعات استدلال میکنند که این خطوط ریز ممکن است محلی برای پوسیدگی دندان در آینده باشند اما در صورتی که به صورت منظم چکاپ انجام دهید، دندانپزشک مشکلات احتمالی را خیلی زود شناسایی میکند.