بیماری پریودنتال اختلالی است که به دلیل عفونت و التهاب در لثه و استخوان اطراف دندان ها بوجود می آید. در مراحل اولیه که ژنژیویت نامیده می شود، لثه ها متورم و قرمز میشوند و گاهی با خون ریزی همراه هستند. در مراحل پیشرفته تر، پریودنتیت نامیده میشود که در این حالت لثه تحلیل می رود و حتی ممکن است بخشی از ریشه نمایان شود بطوری که در این افراد طول دندانها طویل تر از حالت عادی به نظر می رسد. بافت استخوانی اطراف دندانها نیز از طریق مکانیسم های متعدد دچار آسیب میشود و در نتیجه دندانها لق شده و در صورت عدم درمان، در نهایت دچار ریزش میشوند.
شیوع بیماری پریودنتال
بیماری پریودنتال عمدتاً افراد بزرگسال را درگیر می کند هر چند انواعی از آن بیشتر در کودکان دیده میشود. شیوع بیماری پریودنتال با سن افزایش می یابد. طبق یک گزارش، تقریباً ۴۷ درصد جمعیت بالای ۳۰ سال و ۷۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال در ایالات متحده مبتلا به بیماری پریودنتال هستند. این بیماری در مردها (۵۶ درصد) شایع تر از زنها (۳۸ درصد) میباشد. شیوع آن در افراد فقیر (۶۵ درصد)، در افراد با سطح تحصیلات پایین تر از دبیرستان (۶۷ درصد) و در افراد سیگاری (۶۴ درصد) بطور قابل توجهی بالاست.
علت
باکتری های موجود در محیط دهان، بافت پیرامون دندان را عفونی می کنند و موجب التهاب آن میشوند. عفونت و التهاب ایجاد شده در ادامه منجر به بیماری پریودنتال میشود. باکتریهایی که بدلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان برای مدتی طولانی بر روی دندانها باقی می مانند، منجر به تشکیل لایه ای بنام پلاک دندانی میشوند که با گذشت زمان به لایه ای سخت بنام کالکلوس تبدیل میشوند. این تشکیلات بتدریج به فضای زیر لثه گسترش مییابند که پاکسازی آنها از طریق روشهای معمولی بهداشتی دشوار است و باید توسط دندانپزشک برداشته شوند تا از بروز و پیشرفت بیماری پریودنتال پیشگیری شود.
علائم
بوی نامطبوع دهان یا هالیتوزیس، تورم و قرمزی لثه، خون ریزی و احساس درد لثه در اثر لمس، درد لثه هنگام عمل جویدن، لقی دندان،حساسیت دندان، تحلیل لثه و نمایان شدن بخشی از تاج و ریشه که باید بطور معمول توسط لثه پوشانده شده باشند، احساس تغییر در جفت شدن دندانهای بالا و پایین، احساس تغییر در جفت شدن پروتزهای دندانی.
عوامل خطر ساز
برخی عوامل می توانند خطر بروز بیماری پریودنتال را افزایش دهند از جمله کشیدن سیگار، دیابت، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، استرس، وراثت، بی نظمی دندانها، اختلالات ایمنی مانند ایدز، نقص در پرکردگی های دندان، خشکی دهان که دلایل متعدد دارد از جمله مصرف برخی داروها، بریج های دندانی نامناسب و تغییرات هورمونی در زنان مانند حاملگی یا مصرف قرص های ضد بارداری.
پیشگیری و درمان
ژنژیویت با اقدامات بهداشت دهانی که بطور فردی و یا توسط دندانپزشک انجام میشود، قابل کنترل است. انواع شدیدتر بیماری پریودنتال نیز درمان پذیر میباشند اما به درمانهای گسترده تر (پاکسازی سطوح ریشه در زیر لثه، مصرف دارو بصورت خوراکی یا کاربرد موضعی در زیر لثه و در برخی موارد انجام عمل جراحی لثه) نیاز دارند. بدیهی است که رعایت بهداشت دهان و دندان و حذف باکتریها از طریق کاربرد منظم مسواک، خمیر دندان و نخ دندان و مراجعه به دندانپزشک حداقل سالی یکبار (و یا مراجعه فوری در صورت مشاهده علائم بالا) می تواند در پیشگیری بیماری پریودنتال بسیار کمک کننده باشد.