جراحي دندان عقل
دندان عقل به سومين دندان آسياب بزرگ اطلاق ميشود. اين دندان كمي ديرتر از دندانهاي ديگر رشد مي‌كند و در سنين ۱۷ تا ۲۱ سالگي مي‌رويد. با رشد انسان و كوچك شدن فك، فضا براي رشد دندان عقل محدود شده و در نتيجه دندان عقل خود را به شكل نهفته و نيمه نهفته نشان مي‌دهد.
تحقيقات انجام شده در زمينه دندانهاي عقل نشان مي‌دهد كه اين دندانها در بسياري از موارد، مشكل‌ساز بوده و به جراحي ختم شده‌اند. دندانهاي عقل بعد از پوسيدگي، موجب پوسيدگي دندانهاي مجاور و عفونت در اطراف ميشود و گاهي نيز با بستري شدن در بيمارستان و جراحي همراه است.
از طرفي دندان عقل با توجه به اينكه در آخرين رديف دندانها رشد مي‌كند و جاي کمي براي رشد آن وجود دارد، به دندانهاي مجاور فشار آورده و سبب كج قرار گرفتن دندانهاي ديگر ميشود. همچنين اين دندانها باعث بروز دردهايي در ناحيه مفصل فك، گوش، چشم و سر ميشود و براي مقابله با پيدايش چنين دردهايي، بهتر است كه دندانهاي عقل توسط پزشك متخصص كشيده شود.
درآوردن دندانهاي عقل در سنين سالمندي ممکن است اين مشكلات را به همراه داشته باشد:
با افزايش سن ريشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشيدن دندان را سخت‌تر کند، التيام ضعيف‌تر بعد از کشيدن دندان، پوسيدگي دندانهاي مجاور، احتمال فک جوش شدن دندان، احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پير در حين جراحي و درآوردن دندان، کاهش تحمل بيمار به دليل شرايط سني و درمان‌هاي پزشکي از قبيل مصرف داروهاي قلبي، ريوي و … .
توجه كنيد كه اگر اين دندان تصميم به رويش و قرار گرفتن در محيط دهان را داشته باشد، پيش از اينكه شما تولد ۲۰ سالگي را جشن بگيريد، سر و كله‌اش در دهانتان پيدا ميشود. بنابراين اگر تا اين سن خبري از دندان عقلتان نشده است، بايد به فكر جراحي آن و خارج كردنش باشيد. اگر سن شما از ۴۰ سالگي گذشته است و هيچ مشكلي با دندان عقلتان نداريد، بهتر است ديگر به فكر خارج كردن آن نباشيد، چون بعيد به نظر مي‌رسد بعد از اين نيز دچار بيماري‌هاي لثه، پوسيدگي و يا تغييرات كيستيك در اطراف اين دندان شويد. فقط كافي است هر ۱ يا ۲ سال يك‌بار، يك عكس راديوگرافي از دندانتان تهيه كنيد تا مطمئن شويد هيچ عارضه جانبي وجود ندارد.
ردپاي عفونت دور دندان عقل
گاهي در پشت دندان عقلتان، يك تكه از مخاط قرار دارد كه گاهي روي سطح دندان عقل را مي‌پوشاند كه با فشار دندانهاي بالا زخمي ميشود. گاهي هم مواد غذايي زير اين گوشت اضافي گير مي‌کند و ميكروب‌ها هم به اين محل هجوم مي‌برند، بنابراين چيزي نمي‌گذرد كه در اطراف دندان عقلتان يك عفونت دردناك و بدبو ايجاد ميشود.
در اين شرايط شما بايد به دندان پزشك مراجعه كنيد تا زير اين بافت اضافي را شستشو داده و باقيمانده مواد غذايي را پاك كند، ولي براي اينكه پس از اين ديگر با اين مشكل روبه‌رو نشويد، بايد با جراحي دندان عقل و خارج كردن آن، اين محل تجمع خرده‌هاي غذايي و ميكروب‌ها را براي هميشه از بين ببريد.
وقتي عقل راهش را گم مي‌كند
گاهي دندان عقل شما كاملا به صورت افقي در استخوان فك قرار گرفته است و به‌جاي اينكه عمودي بالا بيايد به سمت جلو، حركت مي‌كند. در اين شرايط ريشه دندان آسياي دوم را قرباني حركت نادرست خود مي‌كند.
اگر شما در اين شرايط براي جراحي دندان عقلتان اقدام نكنيد، پس از مدتي ريشه دندان آسياي دومتان تحليل مي‌رود و بايد ريشه اين دندانتان را نيز درمان کنيد. بنابراين با گرفتن يك عكس راديوگرافي، از رويش صحيح دندان عقلتان مطمئن شويد.
عقل فداي ارتودنسي
گاهي ممكن است شما فضاي كمي براي حركت دادن دندانها و مرتب كردنشان داشته باشيد. در اين شرايط گاهي متخصص ارتودنسي قبل از شروع درمان ارتودنسي به شما توصيه مي‌كند دندان عقلتان را با جراحي از دهان خارج كنيد؛ به‌ويژه هنگامي كه لازم است براي مرتب كردن دندان‌هايتان، دندانهاي آسياب را عقب بكشيد.
همچنين گاهي شما دندان‌هايتان را ارتودنسي مي‌كنيد و همه دندانها پس از خاتمه مدت درمان مرتب مي‌شوند، ولي هنوز مقداري شلوغي در دندانهاي جلوي فك پايين باقي است. در اين مورد نيز ممكن است دندان پزشكتان به شما توصيه كند كه دندان عقلتان را جراحي كنيد تا اين بي‌نظمي اندك باقيمانده نيز برطرف شود.
سوالات رايج :
آيا جراحي دندان عقل درد دارد؟
خير، با ايجاد بي حسي عميق اين جراحي درد ندارد. اگر قبل از تمام شدن بي حسي طبق نظر دندانپزشک از رژيم مسکن درماني مناسب استفاده کنيد، دردي نخواهيد داشت. البته بايد گفت حس جاي جراحي مانند هر زخم ديگري تا بهبودي کامل خواهد بود.
عوارض ناشي از کشيدن دندان عقل چيست؟
حفره خشک: اگر لخته خون در حفره ناشي از کشيدن دندان تشکيل نشود و يا پس از تشکيل از بين برود، در ناحيه کشيده شدن دندان يک حفره خالي دردناک و همراه با بوي بد ايجاد ميشود. براي درمان اين عارضه که اغلب ۲ تا ۳ روز بعد از خارج شدن دندان اتفاق مي‌افتد، به دندان‌پزشکتان مراجعه کنيد. علت اين عارضه مشخص نيست اما گفته ميشود کشيدن سيگار پس از جراحي دهان ممکن است در ايجاد اين عارضه موثر باشد.
پارستزي: از عوارض نادر جراحي دندانهاي عقل پائين پارستزي است. اين عارضه به معناي ايجاد بي‌حسي موقتي در ناحيه زبان، لب پائين و يا فک پائين است که ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد. به ندرت اتفاق مي‌افتد که اين بي‌حسي به‌صورت دائمي باقي بماند
دندان عقل نهفته اگر درآورده نشود چه عوارضي دارد؟
دندانهاي نهفته مشکلات عديده‌اي را مي‌توانند در آينده ايجاد نمايند:
– عفونت لثه؛ لثه پوشاننده دندان نهفته‌اي که تعدادي از آن به محيط دهان باز شده بطور مکرر دچار عفونت و التهاب شده و دردناک مي‌گردد.
– عفونت استخوان ، آبسه و سلوليت؛ اگر عفونت لثه درمان نشود به استخوان رسيده و باعث تخريب دندان و استخوان مي‌گردد. اگر عفونت از استخوان بگذرد و به بافتهاي نرم گونه، گردن، حلق و زير زبان سرايت کند ايجاد آبسه و يا تورم منتشر بافت نرم را که سلوليت ناميده ميشود مي‌کند که توام با درد، تب، تورم ، قرمزي و مشکل در بازکردن دهان خواهد بود.
– صدمه به دندان مجاور؛ دندان نهفته با فشار بر ريشه دندان مجاور ممکن است باعث تحليل ريشه آن شود.
– ايجاد کيست؛ کيسه نازکي تاج دندان رويش نيافته را در استخوان فک در برگرفته است که بعد از رويش دندان به داخل حفره دهان از بين مي رود. اگر دندان رويش نيابد ممکن است بزرگ شده و تبديل به کيست گردد. کيست‌ها تدريجاً بزرگ شده و سبب تخريب و تضعيف استخوان و مشکلات بعدي مي‌گردند.
– درد؛ يک دندان عقل نهفته مي‌تواند ايجاد دردهاي با علت نا مشخص و منتشر به نواحي سر و گردن نمايد.
– حرکت دنداني؛ اعتقادي وجود دارد که ممکن است فشار ناشي از اين دندانها سبب بي نظمي در رديف دندانها شود که از نظر علمي ثابت شده نمي‌باشد.
آيا دندان عقل را بايد بکشيم؟
در مواردي که دندان عقل جايي براي درآمدن نداشته باشد يا به صورت افقي به دندان مجاور نيرو وارد کند يا به صورت افقي در استخوان فک باشد بايد جراحي شود.
جراحي دندان عقل چيست؟
گاهي براي خارج کردن دندان عقل نياز به برداشتن بافت نرم (لثه) يا سخت (استخوان) است. در اين صورت به کشيدن دندان عقل جراحي دندان عقل گفته ميشود.