این روزها تبلیغات زیادی در مورد استفاد از کربن فعال یا زغال در خمیردندان‌ها و مواد سفیدکندده دندان وجود دارد. مراجعین ما مدام در مورد کارایی این مواد و زیان‌های احتمالی آن‌ها می‌پرسند. در این مطلب سعی می‌شود به سؤالات شما در مورد خمیردندان‌های به اصطلاح زغالی و مواد سفیدکننده حاوی کربن فعال شده(زغال فعال شده) پاسخ داده شود!
ذرات کربنی دارای تخلخل بالا هستند و کاربردهای زیادی در صنعت و پزشکی دارند. در صنعت از این مواد برای کاربردهای مختلف از جمله ساخت فیلترهای قوی استفاده می‌شود. فیلترهای تصفیه آب، مایعات، هوا و ماسک‌ها از محصولات تولیدی با استفاده از این مواد هستند. این ذرات آلودگی‌ها را جذب می‌کنند و می‌توانند محیط را از ذرات مضر پاکسازی کنند. در پزشکی از این مواد جهت سم زدایی استفاده می‌شود. در مسمومیت‌های شدید از این مواد می‌توان به عنوان آنتی‌دوت استفاده کرد.
روش‌های سفیدکردن دندان‌ها:
بلیچینگ معروف‌ترین روش سفیدکردن دندان‌هاست که از مواد اکسیدان مانند هیدروژن‌پراکساید برای سفید کردن دندان‌ها استفاده می‌شود. اشکال روش اکسیداسیون این است که ممکن است تا اندازه‌ای باعث حساسیت دندان‌ها بشود ولی در عین حال روش بسیار کارامدی است و انواع مختلفی هم دارد.
خمیردندان‌ها اما سفیدکردن دندان‌ها را به روش مکانیکی سایش انجام می‌دهند. خمیردندان‌های سفیدکننده ذرات ساینده بیشتری دارند اما استفاده نامناسب و مداوم از این خمیردندان‌ها می‌تواند سایش مینای طبیعی دندان را هم به دنبال داشته باشد.
مکانیسم اثر ذرات کربنی به این صورت توضیخ داده شده است که با استفاده از تبادل یون با سایر مواد، می‌توانند ذرات آن‌ها را در فضای متخلل خود جذب کنند. در سفیدکردن دندان‌ها هم از همین مکانیسم استفاده می‌شود؛ یعنی رنگدانه‌ها با تبادل یونی جذب فضای متخلل ذرات کربنی می‌شوند و از بین می‌روند. در عین حال ذرات کربن اثر ساینده هم دارند و به طور مستقیم روی مینا، ترمیم‌ها و لثه اثر می‌کنند. مخصوصاً در پودرهای سفیدکننده این اثرات بیشتر است.
ذرات کربن و جلوگیری از پوسیدگی:
ذرات کربن در خمیردندان‌ها در مقیاس میکروسکوپی می‌توانند با استفاده از جذب باکتری‌های مضر، تولیدات این باکتری‌ها و تغییر یونی سطوح دندان مانع از اتصال مجدد آن‌ها به دندان‌ها شده و از پوسیدگی جلوگیری کنند. البته همهٔ این موارد مکانیسم‌های علمی برآورد شده برای این مواد است و اینکه چه قدر ازنظر کلینیکی این خمیردندان‌ها از پوسیدگی جلوگیری می‌کنند در مطالعات نشان داده نشده است.