جراحی قطع ریشه دندان یا اپیکواکتومی چیست؟
هنگامی که دندانپزشک اپیکواِکتومی را به شما توصیه می‌کند به این معنی است که عصب کشی و درمان معمول ریشه نمی‌تواند دندان شما را نجات دهد.
شکل- ساختار دندان سالم در تصویر بالا نشان داده شده است. بخشهای نشان داده شده با فلش به ترتیب از پایین به بالا عبارتند از: مینا، عاج، پالپ، مجرای ریشه حاوی بافت پالپ، استخوان و لثه.
اپیکواِکتومی چیست؟
اپیکواِکتومی یک عمل جراحی کوچک است که در آن نوک ریشه دندان قطع و برداشته می‌شود. اپیکو (apico) معادل اپکس به معنی نوک ریشه دندان و اِکتومی (ectomy) به معنی برداشتن می باشد و اپیکواکتومی به معنی برداشتن نوک ریشه دندان است. اپیکواِکتومی معمولاً توسط اندودنتیست انجام می‌شود. اندودنتیست متخصصی است که آموزش ویژه در زمینه درمان پالپ و ریشه دندان دیده است.
در چه شرایطی عصب کشی انجام می‌شود؟
بخش مرکزی دندان که حاوی رگهای خونی و عصبی می‌باشد پالپ نام دارد. پالپ بافت‌های زنده داشته و دندان را زنده نگه می‌دارد. سیستم ریشه دندان از محفظه پالپ انشعاب پیدا می‌کند. درمان اندودنسی که معمولاً به عنوان عصب کشی شناخته می‌شود، زمانی صورت می‌گیرد که پالپ دچار التهاب یا عفونت می‌شود. این اتفاق به دلایل مختلف ممکن است رخ بدهد از جمله پوسیدگی عمیق دندان، درمان‌های دندانپزشکی مکرر در یک دندان (مثلاً تعویض پرشدگی) یا صدماتی که به دندان وارد می‌شود از جمله ترک‌های عمیق یا شکستگی دندان. در صورتی که پالپ به شدت صدمه دیده و بمیرد، محفظه پالپ و مجرای ریشه دچار عفونت می‌شوند. این عفونت در نهایت به استخوان پیرامون دندان و بافت‌های دیگر گسترش پیدا می‌کند. اندودنتیست با استفاده از عکس‌های پرتوی ایکس یا گاهی اوقات اسکن‌های کامپیوتری که تصویر سه بعدی ایجاد می‌کنند، مجرای ریشه دندان را معاینه و بررسی می‌کند تا شدت و موقعیت دقیق بیماری را تشخیص داده و درمان را شروع کند.
در چه شرایطی اپیکواِکتومی انجام شود؟
در فرایند عصب کشی مراحل مختلفی انجام می‌شود اما ممکن است دندان عصب کشی شده مجدداً دچار عفونت شود. دلایل عفونت مجدد ممکن است پوسیدگی دوباره دندان، عدم شناسایی و درمان یکی از انشعابات فرعی مجرای ریشه و گاهی اوقات کلسیتی شدن ( باریک و سخت شدن) مجرای ریشه باشد. کلسیتی شدن واکنش دندان به ضربه و تروما و یا فرآیند پیری می‌باشد که باعث انسداد مجاری ریشه می‌شود. این رخداد اجازه نمی‌دهد طی درمان ریشه معمولی مجرای ریشه کامل تمیز می‌شود.
گاهی اوقات هم ممکن است از ابتدا عصب کشی معمولی امکان پذیر نباشد و یا حتی دندان را به خطر بیندازد. مثلاً دسترسی به مجرای ریشه دندانی روکش شده که پست و کور دارد، ممکن است مستلزم جدا کردن و دور انداختن تمامی ترمیم باشد که این کار می‌تواند ساختار دندان را تضعیف نماید. در چنین مواردی گزینه بهتر درمان عفونت نوک ریشه دندان با اپیکواِکتومی می‌باشد.
شکل- ممکن است دندانی که قبلاً عصب کشی شده است، مجدداً عفونی شود. گاهی اوقات نیز ممکن است انجام است و کشیدن دندان امکان پذیر نباشد و دندانپزشک ناچار به انجام اپیکواِکتومی باشد تا دندان را نجات دهد. در تصویر بالا نوک ریشه دندانی که قبلا عصب کشی شده مجددا دچار عفونت شده است.