ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام: علل، تشخیص و درمان
ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام از جمله مشکلاتی هستند که می‌توانند عملکرد دهان و دندان را تحت تأثیر قرار دهند. این ناهنجاری‌ها ممکن است به دلایل ژنتیکی، محیطی یا ترکیبی از هر دو عامل ایجاد شوند. تشخیص و درمان زودهنگام این اختلالات می‌تواند از مشکلات بعدی مانند اختلالات گفتاری، مشکلات تغذیه‌ای و ناهنجاری‌های دندانی جلوگیری کند. در این مقاله سایت دکتر سید حمید رضویان بهترین دندانپزشک اصفهان ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام را مورد بررسی قرار می دهیم.
علل ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام
علل این ناهنجاری‌ها می‌توانند متنوع باشند، اما برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- عوامل ژنتیکی: بسیاری از ناهنجاری‌های مادرزادی دهانی به صورت ارثی منتقل می‌شوند. جهش‌های ژنی در کروموزوم‌های خاص می‌توانند باعث اختلال در رشد طبیعی بافت‌های دهانی شوند.
- عوامل محیطی: قرار گرفتن جنین در معرض برخی عوامل مانند داروها، سیگار، الکل و عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری می‌تواند باعث ایجاد نقص در رشد لثه و کام شود.
- نقص در تکامل جنینی: مراحل اولیه تشکیل صورت در هفته‌های پنجم تا دوازدهم بارداری رخ می‌دهد و اگر در این دوره تداخلاتی ایجاد شود، ممکن است ناهنجاری‌های مادرزادی به وجود بیایند.
- سندرم‌های ژنتیکی: برخی از این ناهنجاری‌ها به عنوان بخشی از یک سندرم ژنتیکی مانند سندرم پیر رابین یا سندرم وان‌در وود ظاهر می‌شوند.
انواع ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام
- شکاف کام و لب (لب شکری و شکاف کام)
یکی از رایج‌ترین ناهنجاری‌های مادرزادی در ناحیه دهان، شکاف کام و لب است که در آن بخش‌های مختلف دهان به درستی به یکدیگر متصل نمی‌شوند. این ناهنجاری می‌تواند مشکلاتی مانند دشواری در غذا خوردن، گفتار و حتی عفونت‌های گوش را ایجاد کند. - فیبروماتوز لثه‌ای مادرزادی
در این حالت، لثه‌های نوزاد بیش از حد رشد کرده و باعث پوشاندن دندان‌ها و اختلال در رویش طبیعی آن‌ها می‌شوند. این مشکل می‌تواند به مشکلات جویدن و صحبت کردن منجر شود. - عدم تشکیل بافت لثه (آژنزیس لثه‌ای)
در برخی از نوزادان، لثه به درستی تشکیل نمی‌شود که می‌تواند منجر به مشکلاتی در رویش دندان‌ها و عملکرد صحیح دهان شود. - دندان‌های ناتوان در رویش (انکیلوز دندان‌های شیری)
در برخی موارد، دندان‌های شیری به استخوان فک جوش می‌خورند و مانع رویش دندان‌های دائمی می‌شوند که این امر نیاز به مداخله ارتودنسی یا جراحی دارد.
تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام
تشخیص این ناهنجاری‌ها معمولاً در بدو تولد یا طی سال‌های ابتدایی زندگی انجام می‌شود. روش‌های تشخیصی شامل:
- معاینه بالینی: بررسی دقیق دهان و لثه توسط دندانپزشک یا متخصص جراحی فک و صورت
- تصویربرداری پزشکی: استفاده از اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی برای بررسی ساختارهای استخوانی و نرم دهان
- آزمایش‌های ژنتیکی: در مواردی که ناهنجاری به عنوان بخشی از یک سندرم ژنتیکی مطرح باشد
درمان ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام
روش درمان بسته به نوع و شدت ناهنجاری متفاوت است. برخی از روش‌های رایج درمانی عبارت‌اند از:
- جراحی ترمیمی:
برای اصلاح شکاف کام و لب یا ناهنجاری‌های شدید لثه، جراحی‌های پلاستیک و فک و صورت انجام می‌شود. این روش می‌تواند توانایی بیمار در گفتار و تغذیه را بهبود بخشد. - ارتودنسی:
در مواردی که مشکلات رویش دندان وجود دارد، ارتودنسی برای تصحیح موقعیت دندان‌ها و اصلاح عملکرد فک توصیه می‌شود. - گفتاردرمانی:
کودکانی که دارای شکاف کام هستند، ممکن است نیاز به جلسات گفتاردرمانی داشته باشند تا مشکلات تلفظی خود را اصلاح کنند. - استفاده از پروتزهای دندانی و کام:
در برخی موارد، پروتزهای مخصوص برای بهبود عملکرد دهان و جلوگیری از مشکلات جویدن و بلع مورد استفاده قرار می‌گیرند. - مداخلات دارویی:
در مواردی که رشد غیرطبیعی لثه ناشی از شرایط خاص است، داروهای کنترل‌کننده رشد بافت‌های نرم می‌توانند کمک‌کننده باشند.
نتیجه‌گیری
ناهنجاری‌های مادرزادی لثه و کام می‌توانند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند، اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، بسیاری از این مشکلات قابل کنترل و درمان هستند. آگاهی والدین و متخصصان بهداشت از این ناهنجاری‌ها و پیگیری دقیق درمانی می‌تواند به کاهش مشکلات طولانی‌مدت در بیماران کمک کند.
صفحه اینستاگرام دکتر سید حمید رضویان بهترین دندانپزشک اصفهان
مطالب پیشنهادی برای مطالعه بیشتر :
عوارض احتمالی کشیدن دندان عقل نهفته