بررسی مزایا و معایب پر کردن دندان با نقره (آمالگام)
یکی از قدیمی‌ترین موادی که در فرآیند پرکردن دندان از آن استفاده میشود، آمالگام است. آمالگام رنگ نقره‌ای دارد و می‌توانید با مشاهده دندان پر شده با آن، به راحتی تشخیص دهید که مواد آن چیست. آمالگام از ترکیب چند نوع فلز تشکیل میشود. در مقاله امروز سایت دکتر سید حمید رضویان متخصص دندانپزشک اصفهان به بررسی و مطالعه مزایا و معایب پر کردن دندان با نقره (آمالگام) خواهیم پرداخت.
این فلز‌ها عبارتند از:
- جیوه؛
- نقره؛
- قلع.
به دلیل سمی بودن ماده جیوه، در چندین سال اخیر، استفاده از آن در ساخت آمالگام بسیار کمتر شده است.
آمالگام یکی از مقاوم‌ترین، ارزانترین و در دسترس‌ترین مواد پرکردنی دندان به شمار می‌رود. اما رنگ تیره آن باعث شده که طرفداران زیادی نداشته باشد. علاوه بر این، برای پر کردن دندان با آمالگام، باید‌بخش سالم دندان نیز تراشیده شود تا آمالگام بتواند به دندان به خوبی بچسبد. همچنین، به دلیل فلز بودن ساختار آمالگام، در صورتی که پوسیدگی زیاد باشد. احتمال اینکه دندان نسبت به سرما، گرما و جریان الکتریکی حساس باشد، وجود دارد. تمام این موارد باعث شده که افراد زیادی ترجیح دهند که از روش فیلینگ دندان با استفاده از کامپوزیت استفاده نمایند.
این مطلب را نیز مطالعه کنید : مزایا و معایب ترمیم دندان به روش اینله و اُنله
مزایای ترمیم دندان با آمالگام
- دوام زیاد: این مواد حداقل ۱۰ تا ۱۵ سال عمر میکنند و معمولا دوام خیلی بیشتری نسبت به پر کننده کامپوزیت دارند. استحکام، دوام و طول عمر آمالگام بسیار بیشتر از کامپوزیت است. این ویژگی باعث میشود که استفاده از این ماده برای دندان‌های پیشین و آسیاب که فشار‌های زیادی را تحمل میکنند، مناسب‌تر باشد.
- مقاومت بالا: آمالگام به خوبی میتواند نیروی جویدن را تحمل کند.
- ارزان: آمالگام ارزانترین روش پر کردن دندان است، هزینه پرکردن دندان با آمالگام بسیار کمتر از کامپوزیت است.
- آمالگام ماده نسبتا بی‌خطری است.
- پروسه پرکردن دندان با ماده آمالگام، سریع‌تر از کامپوزیت است.
- فرمدهی و ساخت آمالگام راحت‌تر است.
- در زمانی که نیاز است دندان با ماده کامپوزیت پر شود، دندان باید کاملا خشک و ایزوله شود. این کار زمانی که دندان‌های پیشین یا پوسیدگی‌های زیر لثه به ترمیم نیاز داشته باشند، کمی سخت و زمانبر است.
معایب ترمیم دندان با آمالگام
- نازیبایی: آمالگام نقره‌ای رنگ است و هنگام خندیدن یا صحبت کردن به وضوح دیده میشود.
- تراشیدن زیاد دندان: برای ترمیم دندان با آمالگام باید بخش بیشتری از ساختار سالم دندان تراشیده شود تا فضا برای این پر کننده دندان فراهم شود.
- ۳تغییر رنگ: آمالگام ممکن است باعث تغییر رنگ ساختار طبیعی دندان که آن را احاطه کرده است، به آبی مایل به خاکستری شود.
- ترک خوردگی و شکستگی: دندانها در مقابل دمای سرد و گرم منبسط و منقبض میشوند و ممکن است در نهایت ترک بخورند. مواد آمالگام نیز دچار چنین وضعیتی میشوند و در مقایسه با سایر مواد پر کننده دندان دامنه انبساط و انقباض گسترده‌نتری دارند بنابراین احتمال ترک خوردن یا شکستن آنها در اثر نوسان زیاد دمای نوشیدنی یا غذایی که در دهان میگذارید، بیشتر است.
- واکنش آلرژی: درصد کمی از مردم (تقریبا ۱ درصد) به جیوه موجود در آمالگام آلرژی دارند.
آیا جیوه موجود در آمالگام ضرر ندارد؟
همان طور که قبلا اشاره کردیم جیوه موجود در آمالگام سمی است. ولی با این وجود شواهد علمی فراوانی نشان میدهند که آمالگام خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند. بر اساس همین تحقیقات علمی سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا (FDA) ترمیم دندان با آمالگام را برای کودکان بالای ۶ سال و بزرگسالان بی خطر و ایمن دانسته است.
در واقع تحقیقات علمی بسیار زیادی که توسط FDA انجام شده است، هیچ ارتباطی بین استفاده از آمالگام و بروز مشکلاتی در سلامتی نشان نداده است. اما دستگاه عصبی جنین و کودکان کم سن ممکن است در مقابل تاثیر نوروتوکسینی (سم عصبی) بخار جیوه موجود در آمالگام حساس‌تر باشند. داده‌های بسیار محدودی در مورد تاثیر بلند مدت استفاده از آمالگام در زنان باردار و جنین در حال رشد آنها وجود دارد. به همین علت در چنین مواردی تصمیم گیری بر عهده دندانپزشک است که آیا زنان باردار می‌توانند از این مواد استفاده کنند یا خیر.
کاربرد جیوه در آمالگام برای فیلینگ دندان
چرا با وجود سمی بودن جیوه از این عنصر در آمالگام برای ترمیم دندان استفاده میشود؟
با اینکه جیوه بسیار سمی و خطرناک است، اما شواهد علمی نشان میدهند که آمالگامی که با این ماده ساخته میشود، خطری برای سلامتی انسان ندارد. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اعلام کرده که پرکردن دندان برای کودکان بالای ۶ سال و همچنین بزرگسالان، بی‌خطر است. با این حال، دستگاه عصبی جنین و کودکان زیر ۶ سال بسیار حساس بوده و نسبت به آمالگام حساسیت زیادی دارد. بدین منظور، دندانپزشکان و متخصصان زنان و زایمان توصیه میکنند که چنانچه زنان باردار و کودکان زیر ۶ سال به ترمیم دندان نیاز داشتند، در صورت تایید دندانپزشک، از مواد کامپوزیتی به جای آمالگام استفاده شود.
علت اصلی اینکه از جیوه در ساخت آمالگام استفاده میشود، این است که جیوه میتواند بین ذرات آلیاژ، پیوند قوی و مستحکمی را ایجاد نماید.
راه های ارتباطی با دکتر سید حمید رضویان
مراحل کلی ترمیم دندان با آمالگام
مراحل پرکردن دندان با ماده آمالگام به شرح زیر است:
در مرحله اول، پوسیدگی دندان به طور کامل خارج میشود تا آلودگی از بین برود. سپس، دندان را با مواد مخصوص ضدعفونی میکنند.
تراش و برداشتن پوسیدگی:
تراش برای آمالگام به صورت یک قیف برعکس انجام می‌پذیرد و باید حفره رو به شکل گیردار درست نمود. چون آمالگام به دندان نمی‌چسبد و باید برای در نیامدن در حفره دندان گیر کند. اگر حفره عمیق باشد باید اول با ماده‌ای به نام دایکال یا همون هیدروکسید کلسیم کف بندی انجام گیرد. دایکال به عنوان لایه‌ای برای محافظت از پالپ دندان بکار می‌رود و در دراز مدت باعث ساخته شدن یک لایه عاج محکم (عاج ثانویه) در زیر خودش می شود. دندانپزشک پس از تمیزسازی دندان، آمالگام را آماده می‌نماید. از آنجایی که ساختار آمالگام از فلز است و حرارت رو به سرعت به اعماق دندان هدایت می‌کند، در زیر آن یک لایه عایق حرارتی مثل یک لایه گلاس آینومر مورد نیاز می‌باشد.
قرار دادن آمالگام و فرم دادن به آن:
- پس از آماده‌سازی، ماده آمالگام روی دندان قرار گرفته و به سرعت با استفاده از ابزار فرمدهی، شکل و فرم دندان را به خود می‌گیرد.
- تصحیح کوتاه و بلندی ترمیم
- پالیش یا تسطیح سطح آمالگام
- دندانپزشک کمی صبر می‌کند تا ماده آمالگام به طور کامل خشک شود.